Çalışmalarımız
Proje, Doğuş Çay iş birliği ile 2016 yılında başlamıştır. 2016-2017 yıllarında projenin eğitimlere ilişkin birinci fazı tamamlanmış; ardından projenin 2018-2020 yıllarını kapsayan, örnek bahçe uygulamaları, sürdürülebilir çay tarımı eğitimleri ve çeşit bahçe tesisi çalışmalarını içeren ikinci fazına başlanmıştır.
Projede çay tarımı yapılan toprakların uzun yıllar boyunca gereğinden fazla ve aynı karakterde kimyasal gübrelemeye maruz kalması nedeniyle asitleşmesi sonrasında, Rize bölgesinde eğitim ve örnek uygulama çalışmaları ile çay topraklarındaki bozulumla mücadele ve çay tarımının sürdürülebilirliğine katkı sağlanması amaçlanmıştır.
Projenin 2016-2017 yıllarına ilişkin birinci etabında üretici, çay eksperi, din görevlisi, kadın, öğretmen ve çocuklardan oluşan yaklaşık 7.000 kişilik bir hedef kitleye, proje amacına yönelik farkındalık eğitimleri verilmesi ve çay üretimi içerisinde yer alan tüm paydaşlarla ortak bir görüş oluşturulması planlanmıştır. Projenin örnek uygulama çalışmalarını da içeren 2018-2020 yıllarındaki 2’inci fazında ise her yıl üretici, kadın, çay eksperi ve din görevlilerinden oluşan 750 kişiye eğitim verilmesi; Rize’nin farklı vadilerini temsilen seçilen 6 örnek bahçede budama, gübreleme, çapalama, dolomit (tarım kireci) ve çay atığından kompost yapımı gibi örnek uygulamaların gerçekleştirileceği örnek bahçelerin oluşturulması ve bölgedeki verimi yüksek çay çeşitlerinden üretilen fidanlar ile gelecekte materyal temini için de kullanılmak üzere bin fidandan oluşan bir çeşit bahçesi tesis edilmesi planlanmıştır.
Projenin 2016-2017 yıllarına ilişkin birinci fazında çay topraklarındaki asitleşme sorunu konunsunda farkındalık sağlamaya yönelik 10.000 kişiye eğitim verilmiştir. Proje süresi içerisinde bölgede Amonyum Nitrat kullanımı yasaklanmış, Amonyum Sülfat gübre kullanımı ise her geçen gün biraz daha azalmıştır. Böylece bu süreçte toprakların daha fazla asitleşmesi sorunu büyük oranda azalmıştır. Projenin bu asitliliğin tersine çevrilmesi ve toprakların iyileştirilmesine ilişkin uygulamaları içeren 2018-2020 yıllarında ise bugüne kadar 1.637 kişiye eğitim verilmiş, verimi yüksek çay çeşitlerinden üretilen fidanlarla 1.500 fidanlık çeşit bahçesi tesis edilmiştir. Buzlupınar, Kambursırtı, Şimşirli, Sümer, Sabuncular ve Çağlayan mevkilerindeki örnek bahçelerde proje uygulamaları gerçekleştirilmiştir. Özellikle çay atığından kompost yapımına ilişkin uygulamalar sayesinde hem çay atıklarının tekrar çay topraklarına kazandırılması hem de dolomit uygulamaları ile toprak asitliğinin iyileştirilmesi sağlanmıştır. Tüm bu uygulamalar sonucunda projenin başladığı yıldaki ekstrem asit (pH 4,14) değerindeki toprak yapısı proje uygulamaları ile orta derece asit (pH 5,51) değerine ulaşmıştır. Toprak yapısındaki iyileşme ile birlikte örnek uygulama bahçelerinde komşu bahçelere kıyasla %38 oranında verim artışı sağlanmıştır.
2020 yılı itibariyle ikinci etabı tamamlanan projede 2021-2022 yıllarını kapsayacak olan üçüncü etaba geçilmiştir. Geçmişte 6 olan örnek uygulama bahçe sayısı 2021 yılında Rize iline ilave olarak Trabzon ve Artvin illerinden de örnek uygulama bahçeleri dâhil edilerek 9’a çıkarılmıştır. 9 örnek bahçede çay kompostu organik gübre ve tarım kireci (dolomit) uygulamaları, çapalama çalışmaları, sürgün gelişimi takibi, toprak ve yaprak analizi çalışmaları gerçekleştirilmiştir. 2020 yılında tesis edilen 1500 fidanlık çay çeşit bahçesinde bakımlara devam edilmiştir. Sürdürülebilir Çay Tarımı Eğitimleri kapsamında 48 üretici, 135 kadın ve 230 üniversite öğrencisine eğitim verilmiştir. Proje kapsamındaki uygulamalar ile geçmiş yıllardan uygulamalarına devam edilen dört bahçenin şahit parsellerinde toprak asitliği pH 4,56 (çok kuvvetli asit) iken uygulama parsellerinde çay tarımına daha ideal durum da olan pH 5,84 (orta derece asit) değerine ulaştı. Yeni bahçelerde ise şahit parsellerinde toprak asitliği pH 4,32 (ekstrem asit) iken uygulama parsellerinde daha ilk yıl olmasına rağmen pH 4,71 (kuvvetli asit) seviyelerine ulaştı. Böylece geçmiş dönemlerde uygulamalarına başlanan eski uygulama bahçelerinde komşu parsellere kıyasla %55, yeni bahçelerde ise uygulamanın ilk yılı olmasına rağmen %17 oranında verim artışı sağlanmıştır.
2022 yılı içerisinde 9 örnek bahçede çay kompostu, organik ve organomineral gübre, tarım kireci (dolomit) uygulamaları, çapalama çalışmaları, sürgün gelişimi takibi, toprak ve yaprak analizi çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Toprak analiz sonuçlarına göre geçmiş dönemden uygulamalarına devam edilen 4 bahçede pH değeri şahit parsellerde ortalama 4,18 (ekstrem asit) reaksiyon sınıfında iken uygulama bahçesinde ideale yakın (pH 5,5) değerde ve ortalama 5,28 (kuvvetli asit) reaksiyon sınıfında olmuştur. 2021 yılında projeye yeni dahil edilen 5 bahçenin şahit parsellerinde ise pH seviyesi ortalama 4,01 (ekstrem asit) reaksiyon sınıfında iken, uygulama parsellerinde örnek uygulamalarla 4,68 (çok kuvvetli asit) reaksiyon sınıfında yer alarak şahit parsele oranla daha ideal duruma yaklaşılmıştır. Örnek bahçe uygulamaları sonucunda eski uygulama bahçelerinde komşu parsellere kıyasla %56, yeni bahçelerde ise uygulamanın %30 oranında verim artışı sağlanmıştır. Biri kadınlara yönelik ve kadın üretici bahçesinde olmak üzere 2 bahçe günü etkinliği düzenlenmiştir. Yıl içerisinde Sürdürülebilir Çay Tarımı Eğitimleri kapsamında 126 üretici, 165 kadın ve 87 üniversite öğrencisine eğitim verilmiştir. 2019 yılında 1.500 adet fidan ile tesis ettiğimiz çay çeşit bahçemizde bakım ve budama çalışmalarına devam edilmiştir.
2023 yılı içerisinde 9 örnek bahçede çay kompostu, organik ve organomineral gübre, tarım kireci (dolomit) uygulamaları, çapalama çalışmaları, sürgün gelişimi takibi, toprak ve yaprak analizi çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Örnek bahçe uygulamaları sonucunda 6 yıldır uygulama yapılan eski uygulama bahçelerinde komşu parsellere kıyasla %54, 3 yıldır uygulama yapılan yeni bahçelerde ise %38 oranında verim artışı sağlanmıştır. Uygulama bahçelerinden alınan yaş çay yapraklarıyla yapılan, çay kalite analizleri sonucunda çayın tat ve aroması üzerinde önemli etkisi olan polifenol miktarında %15,5 demin suya geçme oranında etkisi olan ekstrakt miktarında %12,5 kuru çayın kalite ve randımanına etkisi olan selüloz miktarında ise %8,6 oranında proje uygulama bahçeleri lehine olumlu bir etki elde edilmiştir. Yıl içerisinde Sürdürülebilir Çay Tarımı Eğitimleri kapsamında 304 üretici, 237 kadın ve 130 üniversite öğrencisine eğitim verilmiştir. 2019 yılında 1.500 adet fidan ile tesis ettiğimiz çay çeşit bahçemizde bakım ve budama çalışmalarına devam edilmiştir.
